Zaprawa to mieszanina wody i spoiwa z drobnym kruszywem lub innym wypełnieniem mająca na celu wiązanie, czyli przejście ze stanu płynnego, plastycznego w stan stały.

Zaprawy w budownictwie używane są przede wszystkim do:
łączenia elementów np. cegieł w murze, elementów licujących ścianę z murem itp. w jedną całość,
wypełnienia spoin, a przez to równomierne przenoszenie obciążeń i uszczelnienie elementów budowli,
ochrona elementów obiektów przed wpływami atmosferycznymi i nadanie im estetycznego wyglądu,
produkcja wyrobów i elementów budowlanych.

Zaprawy mają inne właściwości przed związaniem i po. Świeże zaprawy charakteryzują się konsystencją i urabialnością, stwardniałe cechuje przede wszystkim wytrzymałość mechaniczna i mrozoodporność. Do zapraw, jako kruszywa najczęściej używa się piasku. W zależności od rodzaju użytego spoiwa rozróżnia się zaprawy:

cementowe – stosowane przy murowaniu ścian i innych elementów mocno obciążonych, wykonywania posadzek, do osadzania stalowych elementów, łączenia prefabrykatów, wypraw ochronnych, zwłaszcza mających kontakt z wodą lub wilgocią, produkcji wyrobów itp.,
wapienne – twardnieją powoli, używane do tynków wewnętrznych, murów nadziemnych; raczej rzadko stosowane,
cementowo-wapienne – najczęściej stosowane w budownictwie przy wykonywaniu robót murarskich i tynkarskich zewnętrznych i wewnętrznych,
cementowo-gliniane – obecnie rzadko stosowane do robót murarskich budynków mieszkalnych i gospodarczych, wypraw tynkarskich, izolację pionową ścian piwnicznych, zbiorników w budownictwie wiejskim. Występowały w budownictwie szkieletowym,
gipsowe – częściej stosowany jest zaczyn gipsowy, czyli mieszanina gipsu z wodą bez użycia kruszywa – używa się do szpachlowania ścian, tynków wewnętrznych, wypełnień ubytków w tynkach wewnętrznych, wyrobu elementów sztukaterii, płyt gipsowych Pro-monta i płyt gipsowo-kartonowych, łączenia elementów gipsowych; zaprawy gipsowe – z zaczynu gipsowego z dodatkiem piasku – zastosowanie najczęściej do wewnętrznych wypraw tynkarskich,
magnezjowe – obecnie nie stosowane.

Ponadto można wyróżnić:
zaprawy specjalne, np.:
na kruszywie barytowym – do wypraw w elementach stosowanych jako osłony przy promieniowaniu jonizującym,
wodoszczelne – z cementu portlandzkiego lub hutniczego, piasku, wody i ewentualnych środków chemicznych uszczelniających, często nakładane pod ciśnieniem, czyli wyrzucane są z dyszy pod dużym ciśnieniem, przez co mocniej łączą się z podłożem,
ogniotrwałe – do murowania ścian z cegieł ogniotrwałych, przygotowywane np. ze zmielonego proszku szamotowego lub glin ogniotrwałych zmieszanych z wodą,
ciepłochronne – najczęściej cementowo-wapienne z zastosowaniem lekkich kruszyw, do murowania ścian z bloczków pianobetonowych itp.
zaprawy przygotowane fabryczne:
suche mieszanki zaprawy cementowej, cementowo-wapiennej, gipsowej i inne o podobnym zastosowaniu jak przygotowane od podstaw na miejscu budowy,
suche mieszanki do szpachlowania ścian,
zaprawy klejowe do przyklejania np. płytek ceramicznych,
zaprawy klejowe do łączenia elementów np. bloczków z pianobetonu, styropianu,
cienkowarstwowe wyprawy tynkarskie oparte na żywicach akrylowych i innych do wypraw zewnętrznych i wewnętrznych,
zaprawy do wykonywania posadzek jako podkładów pod podłogi itp.,
zaprawy bezskurczowe do napraw, uzupełnień elementów budowlanych,
inne.
zaprawę murarską poliuretanową – do ścian zewnętrznych i wewnętrznych z pustaków poryzowanych. Zaprawa ma postać pianki, dostarczana jest w pojemnikach i nanoszona jest przy użyciu „pistoletów”.

W celu modyfikacji naturalnych właściwości zapraw stosuje się domieszki.